"Memurlar Ankara'dan gelen talimatla 'Satın, para gönderin' diyor"
Van'da yapımına 2010 yılında başlanan çevre yolu projesi, 3194 Sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesi kapsamında uygulanarak büyük mağduriyetlere yol açıyor. Van'da 18. madde mağduru ve mağdurların sözcüsü Adnan Akbaş, "Ankara'dan memurlara gelen talimat, 'Satın, para gönderin' şeklinde. Bu durum, halkın mülklerini korumasını imkansız hale getiriyor," diyerek yaşanan haksızlıkları gözler önüne seriyor.
18. Madde Nedir ve Nasıl Uygulanıyor?
3194 Sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesi, imar uygulamaları kapsamında arsa ve arazilerin yeniden düzenlenmesini, yeni parseller oluşturulmasını ve altyapı hizmetlerinin sağlanmasını amaçlıyor. Ancak, bu düzenlemeler bazı mağduriyetlere de yol açabiliyor. Özellikle arsa sahiplerinin rızası alınmadan yapılan bu uygulamalar, mülk sahiplerinin haklarını ihlal edebiliyor.
KARMAŞIK UYGULAMALAR VE MAĞDURİYETLER
18. madde uygulamasıyla arazi sahiplerine ödemeler yapılmıyor ve üçüncü kişilerin arsalarına ortak ediliyor. Bazı arsaların tapuları defalarca yenilenerek müstakil araziler, müşterek tapulara dönüştürülüyor. Bu durum, rızası olmayan paydaşlar arasında ciddi anlaşmazlıklara ve adli yargıya taşınan sorunlara neden oluyor. Çevre yolu güzergahında bulunan mahallelerde yapılan planlama hataları nedeniyle bazı sokaklar arsaya dönüştürülerek ulaşım sorunlarına yol açıyor.
‘TÜRKİYE’DE YALNIZCA VAN’DA UYGULANIYOR’
Van'da 18. madde mağduru ve mağdurların sözcüsü Adnan Akbaş ile yaptığımız röportajda, yaşanan sorunların boyutlarını ve çözüm önerilerini daha iyi anlama fırsatı bulduk. Adnan Akbaş, "18. madde ne yazık ki Türkiye'de yalnızca Van'da uygulanıyor. Başka illerde bu maddenin hatalı olduğu düşünülüp geri çekildi, ancak Van'da kaldırılmaması art niyet olduğunu düşündürüyor," diyerek sözlerine başlıyor.
Akbaş, arsa sahiplerinin rızası olmadan yapılan düzenlemelerin büyük sorunlar yarattığını belirtiyor: "Devlet bize hizmet etmeyi düşünerek çevre yolu açtı. Ancak, bu süreçte istimlak bedelleri ödenmeden alınan araziler ve yapılan kesintiler, büyük sorunlar yaratıyor. Tapularımız defalarca yenilendi ve müstakil arazilerimiz müşterek tapulara dönüştü. Bu da ciddi anlaşmazlıklara ve adli sorunlara yol açtı."
MAĞDURİYETİN DETAYLARI
Akbaş, yaşanan mağduriyetlerin boyutunu şöyle anlatıyor: "Bize yapılan bu uygulamalar sonucunda, arsa sahipleri arasında huzursuzluk ve kavgalar yaşandı. Çevre yolu güzergahında yapılan planlama hataları nedeniyle bazı sokaklar arsaya dönüştürüldü ve bu da ulaşım sorunlarına yol açtı. Ayrıca, arsa sahiplerine ödemeler yapılmıyor ve üçüncü kişilerin arsalarına ortak ediliyor. Bu durum, rızası olmayan paydaşlar arasında ciddi anlaşmazlıklara ve adli yargıya taşınan sorunlara neden oluyor."
MEMURLARIN TAVRI: 'SATIN, PARA GÖNDERİN'
Adnan Akbaş, Ankara'dan gelen talimatların halkın mağduriyetini artırdığını belirtiyor: "Ankara'dan memurlara gelen talimat, 'Satın, para gönderin' şeklinde. Bu, halkın mülklerini korumasını imkansız hale getiriyor. Devlet, bize hizmet etmek yerine, mülklerimizi alıp başkalarına satmayı tercih ediyor."
İNSANLARIN ORTAK BİR TAPUDA MÜŞTEREK KILINMASI SONUCUNDA KAOS ÇIKIYOR”
TMMOB Van Şubesi Başkanı Mihail Atik de yanlış uygulamalara dikkat çekti. Atik, 18. maddenin bir planlama yöntemi olduğunu ancak Van’ın şehir planlaması yapılırken vizyoner bir yönteme gidilmediğini ve bu sebeple şehir büyüdükçe faturanın halka kesildiğini söyledi. Atik konu ile ilgili, “18’inci madde ile müdahale edilerek birinin arazisi başka birine verilmeye başlandı. Bu da ihtilaflara sebep oldu. Van çevre yolunun da yıllardır tamamlanamamasının sebebi budur. Çünkü çevre yolu yapılırken istimlak edilmiyor. Yani vatandaşa arsasının parası ödenmedi. Kaydırma yöntemi ile 18’inci madde uygulanarak hak sahiplerine başka yerlerde pay verildi. Bu da vatandaşın elbette işine gelmez. Çünkü vatandaş arsasının bedelinin bu olmadığını düşünüyor. Peki bu nelere sebep oluyor? Arsalarda insanların ortak bir tapuda müşterek kılınması sonucunda kaoslar çıkıyor” dedi.
"YAPILAN BU UYGULAMANIN İÇİNE RANT DA GİRİYOR"
Söz konusu maddenin daha çok ‘sahipsiz’ kentlerde uygulandığını söyleyen Atik, şöyle devam etti: “Bu maddenin uygulanması birilerine ihale edilmiş. Yani yapılan bu uygulamanın içine rant da giriyor. Özel şirket bu planı hazırlayıp belediyeye sunuyor. Bunu hazırlayan özel şirkete nasıl güvenilebilir? Bu bir master planı gerektirir. Bunun içine odaların katılması lazım, üniversitenin katılması lazım, bazı sivil toplum örgütlerinin katılması lazım. Ayrıca kentin de bu master plana hazır edilmesi lazım. Şimdi bütün bunlar yapılmadığı için, tamamen otoritenin belirlediği sınırlar dahilinde birilerine ihale ediliyor.”
HUKUKİ MÜCADELE VE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI
Arsa sahiplerine yapılan bu haksız uygulamalar sonucunda, birçok kişi hukuki mücadeleye başvuruyor. Ancak, devletin ve yerel yönetimlerin yeterli çözümü sunmaması, mağduriyetlerin daha da derinleşmesine yol açıyor. Adnan Akbaş, "Devlet bize hizmet etmeyi düşünerek çevre yolu açtı. Ancak, bu süreçte istimlak bedelleri ödenmeden alınan araziler ve yapılan kesintiler, büyük sorunlar yaratıyor," diyor.
KAMUOYUNDAN DESTEK TALEBİ
Mağdurlar, kamuoyundan ve yetkililerden destek bekliyor. Adnan Akbaş, "Van halkının bu konuya destek vermesi, bizlerle sahip çıkması önemli. Yapacağımız eylemlerde, oturma eylemlerinde, kontak kapamalarda bize destek olmalarını istiyoruz. Siyasilerin de bu halkın sorunlarına çözüm bulması için harekete geçmesini bekliyoruz," şeklinde çağrıda bulunuyor.
UYGULAMANIN OLUMSUZ SONUÇLARI
Hatalı planlamalar ve yanlış uygulamalar, Van'da ciddi sorunlara yol açıyor. Arsa sahiplerinin parselleri altyapı hizmetlerinden yoksun veya ulaşıma zor bölgelerde kalabiliyor. Adil olmayan dağılımlar, bazı arsa sahiplerinin büyük kayıplar yaşamasına neden olurken, bazıları daha fazla kazanç elde edebiliyor.
GELECEKTEKİ STRATEJİLER
Mağdurlar, hukuki mücadelelerini sürdürmeye kararlı. Adnan Akbaş, "Hukuki olarak tüm görevlerimizi tamamlayacağız. Savcılığa suç duyurusunda bulunarak, adalet arayışımızı sürdüreceğiz. Ancak, yetkililer bir an önce bu soruna el atmazsa, sorunlar daha da büyüyecek," diyor.
VAN HALKINA ÇAĞRI
Van halkına seslenen Adnan Akbaş, "Bu sorun sadece bizlerin sorunu değil, Van'ın tamamının sorunu. Van halkı da bizlere sahip çıkmalı. Birlikte hareket edersek, bu sorunu çözebiliriz," diyor. Van'da 18. madde uygulamasının yarattığı mağduriyetler, arsa sahiplerinin rızası alınmadan gerçekleştirilen düzenlemeler ve hatalı planlamalar nedeniyle ciddi sorunlara yol açıyor. Mağdurlar, hukuki mücadelelerini sürdürürken, kamuoyundan ve yetkililerden destek bekliyor. Van halkının bu soruna karşı birlik olması, çözüm arayışlarında önemli bir adım olabilir.