Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) yakın zamanda popüler sosyal medya platformu Instagram'a erişimi, kısıtlamanın nedeni olarak "katalog suçları"nı göstererek engelledi. Bu karar, BTK'nın rolü ve bu tür eylemler için kullanılan kriterler hakkında soruları gündeme getirdi.
BTK ve Yetkileri Nedir?
BTK, Türkiye'de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyet gösteren, bilgi ve iletişim teknolojileri alanında düzenleyici ve denetleyici bir kamu kurumudur. Kurum, tüketici haklarını korumak, piyasa denetimini sağlamak ve elektronik iletişim, internet hizmetleri ve posta hizmetleri de dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde düzenlemeleri uygulamaktan sorumludur.
Türkiye'nin ilk sektörel düzenleyici kurumu olarak BTK, telekomünikasyonun denetlenmesinde ve elektronik iletişim için güvenli bir ortamın sürdürülmesinde önemli bir rol oynar. Sorumlulukları arasında kullanıcıların verilerini ve özgürlüklerini korumak, hizmetlere eşit erişimi sağlamak ve düzenli denetimler yoluyla yüksek hizmet kalitesini sürdürmek yer alır. BTK ayrıca kişisel veri işleme ve gizlilik korumasıyla ilgili konuları düzenleme yetkisine sahiptir.
BTK ayrıca elektronik haberleşme sektöründe rekabeti teşvik etmek amacıyla yerli ve yabancı yatırımları teşvik ediyor, telekomünikasyon hizmeti veren ve iletişim şebekesi işleten şirketleri denetliyor.
Katalog Suçları Nelerdir?
BTK, Instagram'ın Türkiye'nin çevrimiçi yayınları düzenleyen 5651 sayılı Kanunu'nda tanımlanan "katalog suçları" ile ilgili hükümleri ihlal ettiği gerekçesiyle erişim yasağını haklı çıkardı. Bu kanun, içerik, barındırma ve erişim sağlayıcılarının sorumluluklarını ana hatlarıyla belirtiyor ve dijital alanda işlenen belirli suçlarla mücadele için ilkeler belirliyor.
Katalog suçlar arasında "intihara teşvik, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma, zararlı madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkan sağlama ve 5816 sayılı Kanun'da belirtilen Atatürk aleyhine suçlar" gibi suçlar yer alıyor. Bu suçlarla ilgili yeterli şüphenin bulunması halinde BTK erişimin engellenmesine karar verebiliyor.
Bu suçlardan şüphelenilen internet siteleri veya sosyal medya platformları hakkındaki ihbar ve şikâyetler vatandaşlar tarafından doğrudan BTK'nın İnternet Bilişim İhbar Merkezi'ne iletilebilecek.
Erişim Yasağı Nasıl Verilir?
Yasaya göre erişim yasakları soruşturma aşamasında bir hakim tarafından veya kovuşturma aşamasında bir mahkeme tarafından verilir. Acil durumlarda, bir savcı da erişim yasağı koyabilir ve bu yasak 24 saat içinde onay için bir hakime sunulmalıdır. Hakim bu süre içinde kararı onaylamazsa, kısıtlama savcı tarafından derhal kaldırılır.
Ayrıca katalog suçunu oluşturan içeriğin platformdan kaldırılması halinde erişim yasağı savcı veya mahkeme tarafından kaldırılabilecek.
BTK'nın Instagram'ı engelleme kararı, Türkiye'nin dijital dünyasında düzenleme ve özgürlük arasındaki süregelen gerginliği gözler önüne seriyor ve günümüzün birbirine bağlı dünyasında güvenlik ve erişim arasında denge kurmanın ne kadar karmaşık olduğunu vurguluyor.
