Van’da ünlü Kürt filozofu Ahmedê Xanî adına enstitü açıldı. 17. Yüzyılda yaşayan ve hem yaşadığı döneme hem de kendisinden sonraki döneme adeta damgasını vuran Xanî adına enstitü açılmasına ilişkin yapılan lansman toplantısında konuşan Van şube koordinatörü ve Van TSO Başkanı Necdet Takva, “Filozof Ehmedê Xanî’nin yüz yıllar öncesinden bizlere emanet ettiği değerlere, öğretiye çok geç olsa da naçizane bir cevap olmak amacıyla bu adımı atmayı bir sorumluluk bildik” ifadelerini kullandı.

AJANS65 TV - Kürtlerin ve Ortadoğu’nun önde gelen filozofu şair, yazar ve edebiyatçı Ahmedê Xanî adına Van’da enstitü açıldı. 17. Yüzyılda yaşayan ve Mem u Zin isimli ölümsüz destan ile nam salan Xanî, sadece eserleri ile değil felsefesi ile salt Kürtler arasında değil tüm Ortadoğu’da kendisinden söz ettirdi. Kürt filozof, edebiyatçı, şair, astronom ve İslam âlimi Ahmed-i Xânî adına Van’da açılan Enstitünün lansman toplantısına katılım yoğun oldu.

Lansman toplantısında konuşan Ahmed-i Hânî Enstitüsü Van Şubesi Takva çarpıcı açıklamalarda bulundu. Takva, “Filozof Ehmedê Xanî’nin yüz yıllar öncesinden bizlere emanet ettiği değerlere, öğretiye çok geç olsa da naçizane bir cevap olmak amacıyla bu adımı atmayı bir sorumluluk bildik” şeklinde konuştu.

AHMEDÊ XANÎ ENSTİTÜSÜ NASIL AÇILDI?

Ahmedê Xanî Esntitüsünün kuruluş sürecine ilişkin de konuşan Takva, “Akademisyen, yazar ve araştırmacı; Mahir Taha, Niels Thomsen, Kazuhiro Frukawa, Gertruth Junker, Kent Ekberg, Taha Civan, Yannis Phidas, Rona Taha, Saga Nafers, Necdet Takva ve Tarık Gümüş’den oluşan 11 kişilik kurucular kurulu olarak 2019 tarihinde ilgili resmi makamlara yapmış olduğumuz kuruluş başvurusundan sonra, İsveç Kültür Bakanlığı ve Avrupa Birliği Kültür Komisyonu’ndan aldığı tescil numarasıyla 27 Ekim 2023 tarihinde resmen kurulmuştur. Kuruluş belgesi alındıktan sonra faaliyet alanımız dahilinde çok değerli çalışmalarda bulunan yine çok değerli yazar, araştırmacı ve akademisyenlerden oluşan danışma ve dayanışma kurullarını oluşturmuştur” bilgisini paylaştı.

‘XANİNAME KİTABI BİRÇOK ÜLKEDEKİ KÜTÜPHANEDE YERİNİ ALDI’

Takva, konuşmasının devamında şu ifadeleri kullandı:

“Enstitümüzün tanıtım ve başlangıç amaçlı ilk ürünü olan Xanîname adlı kitap çalışması özel bir baskıyla Avrupa’da; Finlandiya, Norveç, Danimarka, İsveç, Almanya, Hollanda, İsviçre, İngiltere, Avusturya, Fransa, İspanya, Yunanistan, Rusya ve Kanada’da kraliyet veya devlet kütüphanelerine, bu ülkelerdeki 56 üniversite kütüphanesine ve yurtdışındaki belirli kurumlara toplamda 312 adet dahil edilmiştir. Ayrıca dünyanın dört kıtasındaki farklı ülkelerde (Asya, Avrupa, Avusturalya ve Amerika’da) ikamet eden konuyla ilgili 85 yazar ve akademisyene de kitap ulaştırılmıştır. Aynı çalışma ülkemizde de yine özel bir baskıyla gerekli ve ilgili kurum ve şahsiyetlere 150 adet olarak iletilmiştir.”

‘HEDEFİMİZ VAN’DAN DÜNYAYA BİR PENCERE AÇMAK’

Enstitünün temel hedef ve amaçlarına ilişkin de konuşan Takva, “Enstitümüzün ana ve temel stratejisi ülke zemininde, şehrimiz Van’da bu çalışmaları kurumsallaştırarak ülke, bölge ve dünyaya buradan bir pencere açmaktır. Avrupa’daki çalışmaların temel ayağını da; ülke zemininde şehrimizde kurumsallaştırılması hedeflenen enstitü çalışmalarını çok dilli çalışmalarla dünyayla buluşturmak ve bu alanda yurtdışında tanıtım faaliyetlerini organize etmek oluşturacaktır. Önümüze koyduğumuz ve olanaklarımız dâhilinde hayata geçirmeyi öncelediğimiz hedeflerimiz; Enstitümüzün daimi gündemini üstat Ehmedê Xanî ile birlikte Baba Tahiri Hemedani (Uryan), Eli Heriri, Meleyê Cizîrî, Feqiyê Teyran, Mela Bateyi, Mesture Erdelan, Piremerd, Heci Qadirê Koyi, vb. gibi kültürümüzün, tarihimizin, dilimizin mimarları oluşturacaktır” dedi.

Enstitünün yapacaklarına ilişkin de bilgi veren Takva, Enstitünün konsepti dahilinde yılda bir Xanîname ismiyle bir dergi çıkartılacağını belirterek, “Yine aynı perspektifte, olanaklar dahilinde yılda bir kitap, olanaklarımız elverdiği, kapasite dahilinde yılda en az bir konferans, panel veya seminer, Koşullar ve şartlar elverdiğince konser, sergi, görsel vb. kültürel aktiviteler hayata geçirilecektir” diyen Takva, yapmayı planladıkları diğer çalışmalarını şu şekilde sıraladı:

-        Ülkemizde, coğrafyamızda ve dünya genelinde kültür, tarih ve sanat bazlı çalışmalar yürüten Üniversite Enstitü, Akademi vb. kurumlarla iş birliği çerçevesinde şehrimiz Van’da kültürel faaliyetler temelli iş birlikleri oluşturmak ve geliştirmek.

-        Süreç içerisinde de gelecek kuşaklara miras bırakma hedefli bir kütüphane ve arşiv gündemimizde ağırlıklı alanlar olacaklardır.

-        Büyük üstad, filozof Ehmedê Xanî’nin çok ama çok önem verdiği anadilimiz Kürtçe’nin korunması, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması amaçlı çok yönlü çalışmalara odaklanma sorumluluğumuzu ihmal etmeyecek ve bu konuda hassasiyeti elden bırakmayacağız.”

‘ÇOK GEÇ DE OLSA BİZE BIRAKILAN BU MİRASA SAHİP ÇIKMAK İÇİN YOLA ÇIKTIK’

Konuşmasının devamında Takva, atılan bu adımı sorumluluk bildiklerini söyleyerek, “bizler de öğretmen, üstat, Filozof Ehmedê Xanî’nin yüzyıllar öncesinden bizlere emanet ettiği değerlere, öğretiye çok geç olsa da naçizane bir cevap olmak amacıyla bu adımı atmayı bir sorumluluk bildik. O’nun yaşam felsefesi ve düşüncelerini bölgemizde, ülkemizde ve tüm dünya da daha iyi öğrenmek, öğretmek, tanımak, tanıtmak için kurumsallaşmak gerektiği düşüncesiyle Enstitü’yü yaşama geçirme kararı aldık. Yolumuz açık olsun” diyerek konuşmasını tamamladı.

Yapılan konuşmaların ardından oluşturulan yapıda şu isimler yer aldı:

Genel Danışma Kurulu:

1-Abdullah Yaşin

2-Ahmet Kırkan

3-Gülten Madenli

4-Mahir Taha /Genel Koordinatör

5-Mehmet Gültekin

6-Murad Ciwan

7-Mücahit Bilici

8-Necdet Takva/Van Şube Koordinatörü

9-Nihat Gültekin

10-Tarık Gümüş

11-Yusuf Acar

Van Danışma Kurulu:

1-İsa Şen

2-Mahmut Eşut

3-Sami Çeliktaş

4-Sinan Hakan

5-Doç. Yakup Aykaç

Dayanışma Kurulu:

1-Kazım Hangül

2-Mehmet Toprak

3-Orhan Demirkanoğlu