Mobbing kavramı son zamanlarda büyük oranda kullanılan bir kavramdır. Genellikle iş yerlerinde çalışanların dile getirdiği kavram, Latince kökenlidir. Rahatsız etmek, taciz etmek, psikolojik olarak baskı kurmak, aşağılamak, kötülemek şeklinde yorumlanan mobbing, hukuki olarak suç olarak kabul edilmektedir. Mobbinge karşı koyabilmenin en temel yolu, öncelikli olarak kişinin haklarını bilmesinden geçer.
EDİTÖR / AJANS65 TV
Latince bir kavram olan Mobbing, İngilizceye, oradan da Türkçeye geçti. Son zamanlarda sıklıkla duyulan popüler bir kavramdır. İnsan hayatına girmesi ile birlikte ciddi bir suç gerçekliğini görünür kıldı.
Hukukçular Mobbingi üç temel kategoride ele almaktalar. Bunlar;
Aynı kademede bulunanların birbirlerine mobbing uygulaması. Buna Yatay mobbing denir.
Üstün asta mobbing uygulamasına Düşey Mobbing,
Üçüncüsü ise Astın üstü kabullenememesine de Dikey Mobbing denir.
BİR ‘SIĞINAK’ VE BİR ‘SALDIRI ARACI’ OLARAK MOBBİNG
Mobbing, kimi zaman bir sığınak, kimi zaman da bir saldırı silahı olarak ortaya çıkabiliyor. Genellikle işyerlerinde yeni gelen yöneticiyi beğenmeyen, işini hakkıyla yapmak istemeyen, yeni gelen çalışanların kendi hareket alanını daraltacağını, kendi önüne geçebileceğini düşünen kişiler mobbingi bir saldırı silahı olarak kullanır.
Mobbingde genellikle üç kesim vardır. Bunlar; mobbinge maruz kalanlar, mobbingi uygulayanlar ve her şeyi görmesine rağmen sesini çıkartmayan seyirciler.
Mobbingi uygulayanların da hedefleri benzerdir. Kişiyi psikolojik olarak yıpratma, çalışma dışı bırakma, başarılı olmasını, yükselmesini engelleme, çalışmadan ayrılmasını sağlama, kaçırtma şeklinde bir hedef ve strateji izlenmektedir.
Geçmişte mafyatik yöntemlerle yapılanlar, bu kez psikolojik yol ve yöntemlerle yapılmakta, daha ağır tahribatlara yol açılmaktadır. Mafyatik yöntemlerle kişi elemine edildiğinde, bunun yol açtığı sonuçlar kısa süreli olabiliyordu. Ancak mobbingin yol açtığı sonuçlar, çoğu zaman kalıcı olabildiği gibi, kişide ruhsal ve psikolojik olarak kalıcı hasarlara da yol açabilmektedir.
Bir de işinde başarısız olanların başvurduğu yöntem de mobbing olabilmektedir. Kendi başarısızlığını gözlemek, işte yükselememesini kamufle etmek için kendisine mobbing uygulandığını ileri sürerek başkalarını suçlu göstermek de genellikle başvurulan bir yöntemdir.
Bu durumda tekrardan Mobbing kavramına dönecek olursak, Mobbingi kısaca şu şekilde tanımlanabilir:
“İş yerinde hedef alınan kişi veya kişilere yönelik belirli süre devam eden; onların çalışma konusunda motivasyonunu kıran, psikolojik olarak yıpratan kasıtlı ya da kötü niyetli davranışlardır.”
MOBBİNG YÖNTEMLERİ NELERDİR?
1) Kişinin kendisini göstermesini, ifade etmesini ve iletişim kurmasını engellemek, aksatmak, sekteye uğratmak.
Başvurulan yöntemler:
Sürekli olarak telefonla rahatsız etme,
Yaptığı işi değersizleştirerek devamlı eleştirme,
Konuşmasına müsaade etmeme, lafını kesme, kendisini anlatmasını engelleme,
İkili ilişkilerde yüksek sesle konuşarak onu baskılama, üstünlük kurma, susturma,
Kişinin kendini göstermesini engelleme, başarılı olmasının önüne geçme, başarılarını küçümseme,
Kişinin her şeyini eleştirmesine özel yaşantısını da dahil etme,
Yazılı ve sözlü olarak tehditleri süreklileştirme,
İmalar, bakışlar, jest ve mimik yoluyla ilişkilerin reddedilmesi.
2) Kişinin sosyal ilişkilerine saldırarak, kişiyi yalnızlaştırmak, tecrit etmek, diyalog kurmasının önüne geçmek.
Başvurulan kimi yöntemler şunlardır:
Kişiyi görmezden gelme, orada değilmiş gibi davranma,
İş ortamında ve çevresinde bulunan insanların kişi ile iletişim kurmasını engelleme, yalnızlaştırma,
Çalışma ortamında kişiyi diğer kişilerden ayırarak izole edilmesini sağlama, tecrit etme,
3) İtibarsızlaştırma, itibarını sarsma, itibar suikastı düzenleme
Başvurulan yöntemlerden bazıları şunlardır:
Kişinin arkasından konuşarak onu kötüleme,
Dünyaya bakış açısı ve manevi duygularını ileri sürerek kişiyi dışlama, kötüleme,
Kişinin fiziksel özellikleri veya sahip olduğu bir kusuru sürekli gündemleştirerek kişiyi alay konusu haline getirmesi, özgüvenini kırması,
Her seferinde kişiyi küçük düşürerek gülünç duruma getirmesi, dalga konusu edilmesi
Yürüyüş tarzı, sesi, hareketleri vb. taklit edilerek alay konusu yapılması
Küçümseyici, aşağılayıcı lakaplar takılarak, ortamda bulunan kişilerin de bunu kullanmasını sağlaması,
Cinsel imalarda bulunulması
Milliyetiyle alay edilmesi
Kararlarının sürekli sorgulama meselesi yapılması
Özel yaşamıyla alay edilmesi
4) Kişinin mesleki durumuna, başarılarına saldırarak yaşam kalitesini hedefleme
İşteki konumunun sürekli değiştirilmesi
Özgüvenini kırıcı işler yükletilmesi
Kapasitesinin altında işler verilmesi
Asli işi olmayan görevlerle meşgul edilmesi
Verilen işlerin geri alınması, yerine iş verilmemesi
Yapması için anlamsız işler verilmesi
İşten çıkarmaya zorlamak
5) Kişinin Sağlığını hedeflemesi ve saldırması. Burada psikolojik sağlık yöne ön plana çıkmaktadır. Birkaç tanesini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Kişiye doğrudan veya dolaylı olarak cinsel tacizde bulunmak
Kişiyi, yapamayacağı ağır işler yapmaya zorlamak,
Fiziki olarak şiddet uygulamak, zarar vermek,
Mobbing Belirtileri Nelerdir?
Mobbing Ne Demek, Hukukta Yeri Nedir?
MOBBİNG BİR SUÇTUR, KİŞİNİN HAKLARI KANUNLARLA KORUMA ALTINA ALINMIŞTIR
Mobbing, doğrudan bir kavram olarak mevzuatta düzenlenmemiş olsa da kişi hakları birden çok kanunda koruma altına alınmıştır.
Mobbunge maruz kaldığını düşünen insanlar, öncelikli olarak maruz kaldıkları şeyin mobbing olup olmadığını anlamaları gerekmektedir. Bunun için bir hukukçu ile görüşülmesi ve düşüncesinin alınması, ileride doğabilecek kimi olumsuz durumların da önüne geçecektir.
