Lepsius’un "Ermenistan ve Avrupa" Kitabı Türkçe’de Yayımlandı
1896 yılında Johannes Lepsius’un kaleme aldığı "Armenien und Europa: Eine Anklageschrift wider die" adlı eser, Aram Yayınevi tarafından Mehmet Baytimur’un çevirisiyle Türkçe’ye kazandırıldı. “Ermenistan ve Avrupa: Güçlü Hristiyan Devletlerine Karşı Bir Suçlama Metni” olarak çevrilen kitap, Lepsius’un Osmanlı İmparatorluğu'nda 1894-1896 yılları arasında yaşanan Ermeni katliamlarını ele alan ilk büyük çalışması olarak öne çıkıyor.
Kitap, Osmanlı topraklarında yaşanan Ermeni katliamlarını raporlar, belgeler ve tanıklıklarla anlatırken, Avrupa’nın bu katliamlardaki rolünü de eleştiriyor. Lepsius, katliamların Osmanlı hükümeti tarafından organize edildiğine dair yerel tanıkların ifadelerine yer veriyor. Lepsius, “Anadolu’da karşılaştığım Müslümanlar, bu katliamların Sultan’ın iradesine dayandığını belirtiyor” diyerek, yaşanan vahşetin camilerde verilen vaazlar sonucu halk tarafından meşrulaştırıldığını ifade ediyor.
Katliamlar Sistemli Bir Şekilde Gerçekleştirildi
Lepsius, İstanbul'da ve Osmanlı'nın birçok vilayetinde sistemli bir şekilde gerçekleştirilen Ermeni katliamlarını ayrıntılı olarak raporlamış. 1895-1896 yıllarında İstanbul, Trabzon, Erzurum, Harput, Van gibi vilayetlerde onbinlerce Ermeni’nin katledildiği ve yüz binlercesinin yerinden edildiği bilgisini paylaşıyor. Lepsius, katliamların genellikle borazan sesiyle başladığını ve cami minarelerinden yapılan dualarla sona erdiğini aktarıyor.
Lepsius’un Eleştirileri ve Kitabın Önemi
Lepsius, kitabında Avrupa basınının Osmanlı’daki Ermeni katliamlarını çarpıttığını ve doğru bilgilere yer vermediğini belirtiyor. Sultan Abdulhamid’in kurduğu Hamidiye Alayları’nın katliamlarda nasıl bir rol oynadığını vurgulayan Lepsius, bu süreçte Kürt ve Çerkes birliklerinin de yer aldığını dile getiriyor. Kitap, Osmanlı İmparatorluğu’na ait resmi belgeler, konsolosluk raporları ve misyoner mektuplarına dayanarak yazılmış.
Lepsius’un çalışmaları, geçmişin karanlık sayfalarını aydınlatmanın ötesinde, bugüne ve geleceğe dair önemli dersler sunuyor.