'Hapishanelerde 2015’ten Bu Yana İşkence Arttı'
Sevim Çiçek, "Türkiye’de hapishaneler her dönem işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarının yoğun olarak yaşandığı mekânlar olmuştur. Özellikle de 2015 Temmuz’unda Türkiye’nin yeniden çatışma ortamına girmesiyle başlayan, ardından OHAL ilan edilmesiyle devam ederek günümüze varan süreçte hapishanelerde işkence ve diğer kötü muamele uygulamalarında ileri düzeyde artışlar yaşanmaktadır" dedi.
'Hapishanelerde İzolasyon Kabul Edilemez'
Çiçek, "Hapsetmenin doğası başlı başına acı veren travmatik bir süreçtir. Hapsedilen kişiler ayrıca bir cezalandırmaya tabi tutulamaz. Mahpusların fiziksel ve psikolojik bütünlüklerinin ciddi şekilde zarar görmesine neden olan tek kişi ya da küçük grup izolasyonu uygulamaları ise işkence ve diğer kötü muamele niteliğinde bir cezalandırmadır. Son dönemde mimari yapısı ve gündelik uygulama rejimi ile izolasyon koşullarını daha da ağırlaştıran S tipi, Y tipi ve Yüksek Güvenlikli yeni hapishanelerin açılması, bilhassa da Avrupa İşkencenin ve insanlık dışı veya onur Kırıcı Ceza veya Muamelenin Önlenmesi Komitesi’nin (CPT) raporlarında da yer verildiği üzere İmralı Hapishanesinde uygulanan izolasyonun özel biçimi kabul edilemezdir" ifadelerini kullandı.
'İşkenceyi Önleyin!'
"Endişe verici bu gerçeklik uluslararası önleme mekanizmalarının ve insan hakları kurumlarının raporlarına da yansımaktadır" diyen Sevim, "Ne var ki, Anayasa başta olmak üzere hiçbir kural ve normla kendine sınırlandırmak istemeyen siyasal iktidar, uluslararası mekanizmaları, onların yaptığı eleştiri ve uyarıları dikkate almamakta, işkenceyi önlemeye yönelik iyileştirmeleri yapmamaktadır. Aksine, mevzuatta işkence yasağının mutlak niteliğine aykırı düzenleme ve değişiklikler yaparak cezasızlığı 'güvence' altına almaya çalışmakta, ihlalleri görünür kılmaya çalışan insan hakları savunucularına yönelttiği tehdit ve tacizlerle işkenceye karşı mücadeleyi engelleyebileceğini düşünmektedir" diye konuştu.
Açıklama "İnsanlık onuru işkenceyi yenecek", "Kayyımlar gidecek halk gelecek" sloganlarıyla son buldu.
İHD, TİHV, TTB, İnsan Hakları Kolu 26 Haziran İşkence Mağdurlarıyla Dayanışma Günü dolayısıyla açıklama gerçekleştirdi. Açıklamada işkencenin önlenmesi için yapılması gerekenler ve talepler dile getirilerek, “Mücadeleye devam edeceğiz” denildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Türk Tabipleri Birliği (TTB), barolar, kadın dernekleri ve sivil toplum örgütleri, “26 Haziran İşkence Görenlerle Dayanışma Günü” dolayısıyla birçok kentte açıklama yaptı.
Türkiye’nin En Başat İnsan Hakları Sorunu
İşkence ve kötü muamelenin cumhuriyet tarihi boyunca sistematik bir devlet pratiği olarak varlığını koruduğunu söyleyen TİHV İstanbul Temsilcisi Ümit Efe, “Ekonomiden toplum sağlığına, ülkenin tüm meselelerini güvenlik sorunu haline getiren mevcut siyasal iktidarın, her geçen gün daha da artan baskı ve kontrole dayalı yönetme tarzı sonucu, günümüzde tüm ülke adeta işkence mekânı haline gelmiştir. Türkiye’de işkenceye dair tespitler, mutlak yasağa ve insanlığa karşı bir suç olma vasfına rağmen işkencenin Türkiye’nin en başat insan hakları sorunu olduğunu ortaya koymaktadır” ifadelerini kullandı.
İşkence Görmezden Geliniyor
Ümit, “Türkiye’de yaşanan çeşitli psikolojik ve fiziksel işkenceler görmezden geliniyor. Özellikle son dönemde Kürtlerin yoğun yaşadığı il ve ilçelerin belediyelerine çeşitli gerekçelerle kayyum atanmasını protesto etmek isteyen çok sayıda kişi, kolluk güçlerinin müdahalesi sonucu işkence ve diğer kötü muameleye maruz kalarak gözaltına alındılar, hatta yaralandılar” dedi.
İmralı'da Uygulanan İzolasyonun Özel Biçimi Kabul Edilemez
Cezaevlerinin işkencenin en yoğun yaşandığı yerler olduğuna dikkat çeken Ümit, “Son dönemde mimari yapısı ve gündelik uygulama rejimi ile izolasyon koşullarını daha da ağırlaştıran S ve Y Tipi ve yüksek güvenlikli yeni hapishanelerin açılması, bilhassa da Avrupa İşkencenin ve İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Ceza veya Muamelenin Önlenmesi Komitesi’nin (CPT) raporlarında da yer verildiği üzere İmralı Hapishanesi’nde uygulanan izolasyonun özel biçimi kabul edilemezdir” ifadelerini kullandı.
Talepler ve Mücadele
Ümit, açıklamanın devamında işkencenin önlenmesi için yapılması gerekenleri ve talepleri dile getirdi:
- Cezasızlık politikalarına derhal son verilmelidir.
- Yetkililer işkenceyi ve işkenceciyi öven söylemlerden vazgeçmeli ve işkence uygulamaları kamuya açık bir şekilde kesin olarak kınanmalıdır.
- Gözaltı koşullarında usul güvenceleri eksiksiz olarak uygulanmalıdır.
- Mevcut Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) kaldırılmalı ve yeni bir Ulusal Önleme Mekanizması (UÖM) oluşturulmalıdır.
- İşkenceye ilişkin iddialar hızlı, etkin, tarafsız bir şekilde soruşturulmalıdır.
- Hapishaneler insan hakları, sağlık ve hukuk örgütlerinin bağımsız denetimine açılmalıdır.
- CPT raporlarının tümü açıklanmalı ve tüm tavsiyelere uyulmalıdır.
Ümit, “İşkencesiz bir Türkiye ve dünyaya ulaşmayı amaçlayan kurumlar olarak, işkence görenlerin her koşulda yanında olmaya, maruz kaldıkları işkenceyi belgeleyip raporlamaya, adalete erişimlerine yardımcı olmaya ve cezasızlıkla mücadele etmeye devam edeceğiz” dedi.
Diyarbakır
Diyarbakır Barosu, Diyarbakır Tabip Odası, ÖHD, İHD, TİHV Diyarbakır Temsilciliği, Rosa Kadın Derneği ve SES Diyarbakır şubeleri, Koşuyolu Parkı’nda açıklama yaptı. Açıklama metnini TİHV Diyarbakır Şube Temsilcisi Murat Aba okudu.
Batman
Batman’da, İşkence Mağdurlarıyla Dayanışma Günü dolayısıyla İHD Batman Şubesi’nde basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamayı okuyan İHD Şube Yöneticisi Sinan İslam Gegin, işkencenin her geçen gün arttığını belirtti.
Mersin
Mersin’in Akdeniz ilçesinde İHD binasında yapılan açıklamada, İHD yöneticilerinden Hakkı Demir, Türkiye’de hapishanelerde işkence ve kötü muamele uygulamalarının yoğun olarak yaşandığını belirtti.
Adana
İHD Adana Şubesi'nde yapılan açıklamada, "Küresel insani krize karşı insan hakları değerlerine sahip çıkıyor, işkenceye hayır diyoruz" pankartı açıldı. Açıklama metnini İHD Adana Şube Başkanı Yakup Ataş okudu.
Gaziantep
İHD Gaziantep Şubesi, şube binalarında basın toplantısı düzenledi. İHD Gaziantep Şube Eşbaşkanı Bahri Oğuz, işkenceyi önlemenin tüm toplumun sorumluluğu olduğunu vurguladı.
Ankara
TİHV, İHD ve TTB, hazırladıkları 2023 ortak raporu İHD Genel Merkezi’nde açıkladı. İHD Eş Genel Başkanı Hüseyin Küçükbalaban, devlet kontrolünde bulunan merkez
