Kudüs yakınlarındaki bir çöl mağarasında bulunan ve yaklaşık bin yıllık olduğu düşünülen antik bir tohum, bilim insanları tarafından başarıyla çimlendirildi. Araştırmacılar, "Sheba" adını verdikleri bu ağacın, İncil’de adı geçen ve Yahudiye Balsamı olarak bilinen şifalı bir merhemin kaynağı olabileceğini keşfetti.
Kudüs’ün yakınlarındaki Yahudiye Çölü’nde (Judea), 15 yıl önce bir mağarada keşfedilen 2 santimetre uzunluğundaki antik tohum, bilim insanları tarafından çimlendirilerek yetiştirildi. Yapılan araştırmalar sonucunda, MS 993 ile 1202 yıllarına tarihlenen tohumun, aromatik reçineleriyle bilinen Commiphora familyasına ait olduğu belirlendi. Yetiştirilen fidana, İncil'deki efsanevi bölgelerden biri olan Sheba'nın adı verildi.
Araştırmacılar, "Sheba" adını verdikleri ağacın, İncil'de "tsori" olarak bahsi geçen ve eski çağlarda parfüm, ilaç, katarakt tedavisi gibi pek çok alanda kullanılan Yahudiye Balsamı ile aynı türe ait olabileceğini düşünüyor.
Yahudiye Balsamı ve Tarihi Değeri
Yahudiye Balsamı, antik dünyada Helenistik, Roma-Bizans ve Post-Klasik dönemlerde oldukça kıymetli bir ağaç reçinesi olarak biliniyordu. Özellikle MÖ 4. yüzyıldan MS 8. yüzyıla kadar uzanan geniş bir zaman diliminde ticareti yapılan bu reçine, Roma İmparatorluğu boyunca ihraç edilerek parfüm, koku, tıbbi ilaç ve mumyalama malzemesi olarak kullanıldı. Ancak 9. yüzyıldan itibaren, bu balsamın Levant bölgesinden silinmiş gibi göründüğü kaydedildi.
Bilimsel Bulgular: "Sheba" ve Eski Tıbbi Kullanımlar
DNA analizi, "Sheba" ağacının Commiphora familyasına ait nadir bir tür olduğunu ortaya koydu. Ağaç henüz çiçeklenmemiş ve meyve vermemiş olsa da, araştırmacılar bu antik bitkinin, İncil'de geçen şifalı reçineyle büyük bir bağlantısı olabileceğini belirtti. Bilim insanları, bitkinin yapraklarında anti-enflamatuar özellikler taşıyan biyoaktif bileşiklerin bulunduğunu açıkladı.
Araştırmacılar, "Sheba" ağacının çiçeklenip üremesi için uygun ortamın yaratılmasının önemli olduğuna dikkat çekerek, bu türün modern akrabalarıyla karşılaştırılabilmesi için çalışmaların sürdüğünü belirtti. Buna rağmen, çöl ortamında bu antik tohumun çimlendirilmesi, İncil'de bahsi geçen "tsori" reçinesinin kaynağı olabilecek yerli bir ağacın yeniden ortaya çıkarıldığına dair ilk bilimsel kanıt olarak değerlendiriliyor.
Eski Kültürlere Işık Tutan Bir Keşif
Araştırmacılar bu keşfin, eski kültürler için büyük öneme sahip türlerin yeniden hayata döndürülmesi açısından önemli bir adım olduğunu vurguladı. Commiphora tohumunun bin yıl sonra tekrar çimlendirilmesi, bölgenin tarihine dair yeni kapılar açarken, antik dünyadaki sağlık ve tıbbi kullanımlara dair derinlemesine bir anlayış sağlıyor.
Sheba ağacı nedir, buradan yapılan merhemler ne işe yarar?
Sheba ağacı, Commiphora familyasına ait, özellikle Yahudiye Balsamı olarak bilinen şifalı reçineyi üreten nadir bir ağaç türüdür. Bu ağaçtan elde edilen reçine, İncil’de “tsori” adıyla anılır ve şifalı özellikleri nedeniyle antik dünyada oldukça değerliydi. Yahudiye Balsamı, hem dini ritüellerde hem de tıbbi amaçlarla kullanılmıştır.
İncil’de Kaynak Gösterilen Kullanımlar:
1. Şifa Verici ve Merhem: İncil’de, Yeremya 8:22 ve Yeremya 46:11 gibi pasajlarda, "Gilead Balsamı" adıyla hastalıkları iyileştirici bir merhem olarak bahsedilir. Bu reçinenin şifa gücüne vurgu yapılır.
- "Gilead’da şifa verici balsam yok mu? Neden halkımın yarası iyileşmiyor?" (Yeremya 8:22)
2. Yaraları ve Enfeksiyonları İyileştirici: Antik dönemde balsam, yaraların enfeksiyon kapmasını önlemek ve hızlı iyileşmeyi sağlamak için kullanılırdı. Bununla birlikte Roma İmparatorluğu boyunca da hem katarakt ilacı, hem de mumyalama süreçlerinde kullanıldığı bilinmektedir.
3. Parfüm ve Koku Olarak Kullanım: Ayrıca, Mısır ve Levant’ta balsam, hem zengin kokusuyla parfüm olarak kullanılır, hem de dini ritüellerde kutsal bir malzeme olarak değerlendirilirdi.
Sonuç olarak, Sheba ağacı ve bu ağaçtan üretilen Yahudiye Balsamı, hem tıbbi hem de dini ritüellerde kullanılan değerli bir şifa kaynağıydı.