Batıya karşı iki sıkı müttefik olan Rusya ve İran arasında, Basra Körfezi’ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarından kaynaklı kriz yaşanıyor. Adaların kendilerine ait olduğunu savunan İran Dışişleri Bakanı, Körfez İşbirliği Konseyi ile Rusya’nın yayınladığı ortak bildiriye tepki gösterdi.
AJANS65 TV - Rusya-Ukrayna savaşı patlak verdiğinde, Rusya’nın en büyük destekçisi İran olmuştu. Rusya’ya verilen İHA’lar ile Ukrayna ordusuna büyük kayıplar verdirilmişti. Basra Körfezinde bulunan adalar ise iki müttefiki krizin eşiğine getirdi.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Basra Körfezi’nde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile egemenlik konusunda anlaşmazlık yaşadıkları adalar hakkında Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ile ortak bildiri yayınlayan Rusya’nın Tahran’ın tepkisi üzerine yaptığı açıklamaları değerlendirerek ‘yetersiz’ bulduklarını söyledi. Bakan Abdullahiyan, başkent Tahran’ı ziyaret eden Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi ile gerçekleştirdiği görüşmesi sonrası yaptığı açıklamalarda bu konuya da değindi.
‘İRAN HİÇBİR TARAFA MÜSAMAHA GÖSTERMEZ’
Rusya’nın KİK ile düzenlediği toplantı sonrasında yayımlanan sonuç bildirisinde Basra Körfezi’ndeki Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarına ilişkin İran’ın tepkisini çeken ifadeleri değerlendiren Bakan Abdullahiyan, “Bu bildiriye İran’ın toprak bütünlüğü dahil edildi. Ancak İran; egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğü konusunda hiçbir tarafa hiçbir şekilde müsamaha göstermez” ifadelerini kullandı.
‘PROSEDÜRÜ ASLA TEKRAR ETMEYECEĞİZ’
Söz konusu adaların ‘İran topraklarının bir parçası’ olduğunu söyleyen Abdullahiyan, “Rusya’nın Büyükelçisini bakanlığımıza çağırdıktan sonra diplomatik kanallardan Rus yetkililerden açıklamalar aldık ancak bu açıklamaları yeterli görmüyoruz ve Rusya’nın veya herhangi bir tarafın İran’ın toprak bütünlüğü konusunda açıklama ya da müdahalelerine karşı asla bu prosedürü tekrar etmeyeceğiz” diye konuştu.
Rusya’nın başkenti Moskova’daki Dışişleri Bakanlığı’nda 10 Temmuz’da düzenlenen “Rusya-Körfez İşbirliği Konseyi 6’ncı Stratejik Diyalog Toplantısı” sonrasında yayınlanan ortak açıklamada, ‘Birleşik Arap Emirlikleri’nin Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Ebu Musa adalarıyla ilgili İran ile yaşadığı anlaşmazlığa uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşma girişimi dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara destek’ vurgusu yapılmıştı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 11 Temmuz Salı günü, yapılan ortak açıklamaya tepki göstermişti.
BAE İLE ÜÇ ADA ÜZERİNDE HAKİMİYET SORUNU VAR
Hürmüz Boğazı’na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) hakimiyet iddiasında bulunuyor. Adalar 1971’e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971’de İngiltere’nin adaların kontrolünü BAE’ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi.
BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran’ı ‘işgalci’ olarak niteliyor. Adalar üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran ise adaların geçici olarak 1903’te İngiltere’nin eline geçtiğini ve 1971’de iade edildiğini ve dolayısıyla ‘o tarihte henüz kurulmamış olan BAE’nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını’ savunuyor.
