Kiralarda yeni dönem başlarken, günlük kiralık evler de yoğun olarak gündemdeki yerini koruyor. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ali Bahar, Türkiye'nin genelinde kira dengesini bozan ve turizmi olumsuz etkileyen günlük kiralık evler hakkında Turizm Bakanı Mehmet Ersoy ile görüşmelerini anlattı. Gündemde komşu izni, ihbar hattı ve vergi var.
AJANS65 TV - Şikayetlerin merkezinde yer alan günlük kiralık dairelerde yeni dönem mi başlıyor? Kiraların fahiş düzeyde artması, gözleri günlük kiralık evlere çevirdi. Türkiye'de barınma krizinin sebeplerinden biri haline gelen, turizm sektörünün de şikâyetçi olduğu 'günlük kiralık evler' (Airbnb) konusunda denetimi artırmak için yeni önlemler gündemde. Buna göre, "komşu izni" her durumda şart hale getirilebilir. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ise denetimlerin daha etkin biçimde yapılabilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı'na 'ihbar sistemi' önerdi.
Günlük kiralık evler son dönemde, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası özellikle göç alan Antalya'nın yanı sıra Muğla ve İzmir gibi turistik kentlerde turistler tarafından tercih ediliyor. Bu durumun pansiyon ve otellerde doluluk oranının düşmesine sebep olması, turizm sektörünün tepkisini çekiyor.
SORUN NEDEN DERİNLEŞTİ?
Başta İstanbul olmak üzere büyük kentlerin de birçok mahallesinde, eski kiracılarını çıkaran ev sahiplerini evlerini günlük olarak kiralıyor. Bu durum, hem mahallelerde kiraların genel olarak yukarıya çekilmesine sebep olarak barınma krizini derinleştiriyor, hem de apartmanda yaşayanların sürekli değişen "kiracılar" nedeniyle sorun yaşamasına yol açıyor. Ev sahipleri ise kendilerini, TÜİK enflasyonunun düşük gösterilmesi ve kiralara yüzde 25 sınırı getirilmesi nedeniyle aldıkları kiraların reel enflasyonun altında kaldığını söyleyerek savunuyor.
ATSO Başkanı Ali Bahar ise Antalya'da özellikle kemikleşen Airbnb sorunu konusunda Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy ile ayrıntılı olarak konuştuklarını söyledi. Görüşmeyi Hürriyet gazetesine anlatan Bahar, kayıt dışı faaliyet gösteren günlük evlerin "turizmin dengesini bozduğunu" belirtirken, amaçlarının yasak olmadığını ama denetimlerin artırılmasını istediklerini söyledi.
'KOMŞU İZNİ' RESMİLEŞECEK
Bahar'ın, "Amacımız bu işi belli bir sisteme dahil etmek. Mesela ilk aldığımız resmi bilgiye göre; bir binada bir daire Airbnb sistemine dahil edilmek isteniyorsa tüm apartman sakinlerinin iznine ihtiyaç duyulacak. Yani siz, ‘Ben kafama göre dairemi günlük, aylık kiraya veriyorum’ diyemeyeceksiniz" sözleri dikkat çekti.
Ancak Bahar'ın "komşu izninden" söz etmesine rağmen, şu an da fiiliyatta apartmanda bir kişinin karşı çıkması halinde günlük kiralık dairelerin engellenmesinin önü kısmen açık. Türkiye'deki mevcut mevzuata göre, ev sahiplerinin günlük kiralık ev ruhsatı alması gerekiyor. Ruhsatsız şekilde günlük olarak ev kiralamak suç sayılıyor; cezası da 2022 yılı verilerine göre 18 bin TL’ye kadar yükselebiliyor. Evlerin birçoğu ruhsatsız şekilde verildiği için de vatandaşlar kendi girişimleriyle, kendi binalarındaki günlük kiralık evleri bir yere kadar engelleyebiliyor. ATSO Başkanı'nın açıklamaları ise 'komşu izni'nin resmileşeceği ve her durumda uygulanacağı anlamına geliyor.
'SİVİL TOPLUMU DA DAHİL ETMEK GEREKİR'
Bahar, denetimlerin sıklaştırılabilmesi için günlük kiralık evlerin yanı sıra emlakçı, taksici ve berberleri de kapsayacak bir "ihbar hattı" önerdiklerini de açıkladı. "Çünkü istediğiniz kadar sistem geliştirin eğer yeterli ve etkili şekilde denetim yapılmazsa sonuca ulaşamıyorsunuz" diyen ATSO Başkanı, "Belki de bu sürece sivil toplumu da dahil etmek gerekebilir" ifadelerini kullandı.
ŞİMŞEK DE VERGİ DENETİMİ SİNYALİ VERMİŞTİ
ATSO Başkanı günlük kiralık evlere ayrı bir vergilendirme sisteminin de gündemde olduğunu açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de, 27 Ağustos'ta vergilerle ilgili yaptığı açıklamada son dönemde "konut, turizm amaçlı villa ve günübirlik kiralamalardaki artış ve beyan dışı bırakılan kazançları da mercek altına aldıklarını" söylemişti.
Şimşek, analiz çalışmaları neticesinde bugüne kadar kira gelirini beyan etmeyen 240 bin kişiye bilgilendirici ve yönlendirici SMS'ler gönderdiklerini söyledi, konut olarak kiraya verilen taşınmazların tespitin için ilk aşamada 3 bin 720 adrese ziyarette bulunarak kiracılardan ödenen kira bedeline ilişkin bilgi ve kira kontratlarını istediklerini anlatarak şöyle demişti:
"Bu verileri, elde edilen kazançların beyan döneminde doğru bir şekilde beyan edilip edilmediğinin kontrolünde kullanacağız ve kazancını beyan dışı bırakanlar hakkında gerekli cezai işlemleri yapacağız. Günübirlik kiralamalar konusunda kısa süre içinde 5 binden fazla adreste denetim yapıldı. Bu denetimlerde 555 kişinin ticari kazanç olarak değerlendirilmesi gereken günübirlik kiralama işi yaptığı halde kayıtsız çalıştığı tespit edilmiş ve 7,2 milyon lira ceza kesildi."
