VAN-Yelda Gecesi etkinliği Van'ın Erciş İlçesinde, ARSİSA Dil, Kültür ve Sanat Araştırmaları Derneği dengbêj etkinliğiyle kutlandı. İlçede bulunan STK temsilcileri ve HDP Erciş İlçe Eş başkanlarıyla birlikte çok sayıda kişi etkinliğe katıldı. Etkinlik için oluşturulan masada mumlar yakılarak, üzerine meyve ve ceviz konuldu. Çekilen halaylarla coşkulu anaların yaşandığı etkinlik dengbêj dinletisiyle son buldu.
DENGBÊJ DİNLETİSİ
Etkinliğe bölgenin tanınan dengbêjleri eşlik etti. Dengbêjlerin seslendirdiği ezgiler izleyicilerin zaman zaman duygusal anlar yaşamasına neden oldu.
Geceye damgasını vuran çekilen halaylar oldu. Programa karılan dengbêjlerin söylediği halay ezgileri sonrası yerinde duramayan katılımcılar halay tuttu. Etkinliğin gerçekleştiği alanın dar olması kadın ve erkeklerin halay coşkusunu engelleyemedi.
YELDA NEDİR VE NE ANLAMA GELİR?
Yaklaşık 2000 yıldan fazla zamandır devam eden bir gelenektir. 20 Aralık'ı 21 Aralık'a bağlayan gece kutlanan ve günlerin kısalmasının son bulduğunun habercisi olan kutlamaların adıdır. Kökenlerini güneş tanrısı Mithra’nın doğumundan alan bu bayram, Romalıları dahi etkilediği ifade edilmektedir. Çeşitli kaynaklar Romalıların Saturnalia ve Sol Invicta şenliklerinde Yelda gecesinden izler taşıdığına dikkat çeker. Bugün halen İran'da bu geceyi karpuz yiyerek ve aile büyükleri çevresinde toplanıp sohbet ederek geçirmek kısmen de olsa kutlanılır.
Yelda sözcüğü Süryani dilinden gelmekte ve "Velede" kökündendir.
Arap fetihlerinden önceki dönemlerde, İranlılar her ne kadar Zerdüştiliği devlet dini olarak kabul etmiş olsalar da Mithra kültü gibi batı İran kaynaklı bazı pagan kült unsurları halk arasında yaygınlık kazanmıştı. Romalıların İranlılardan devr aldıkları bu kutlamayı Hristiyanlık döneminde de sürdürmeyi amaçlamış oldukları düşünülür. İsa'nın doğumunun kutlandığı Noel gününün de her nasılsa üç gün farkla bu tarihe çok yakın bir tarihe rastlaması bu savı güçlendirmektedir.