‘Zorunlu Müdafilik’ hizmetini yerine getiren avukatlara gerekli iyileştirme yapılmayınca, 65 baro zorunlu müdafilik hizmeti vermeme kararı aldı. Barolar bu geceden itibaren 24 saatliğine ‘Avukat Atama Sistemi’ni kapatacak.
Türkiye Barolar Birliği ve Adalet Bakanlığı arasında zorunlu müdafilik ücretlerinin arttırılması için yapılan görüşmelerden sonuç alınmadı. 65 baro adına yapılan ortak açıklamada, Adalet Bakanlığı’nın daha önce makul düzeyde bir iyileştirmenin yapılacağı yönündeki sözünden vazgeçtiği belirtildi.
‘Şiddet ve istismar mağduru kadın ve çocuklar bu kapsamın dışında’
Bu gelişmenin ardından barolar, 24 saatliğine zorunlu müdafi hizmeti vermeme kararı aldı. Bu kararın, şiddet ve istismar mağduru çocuk ve kadınları kapsamadığına dikkat çekilen açıklamada şu bilgilere yer verildi:
“05.09.2022 tarihli baro başkanları toplantısında alınan karar doğrultusunda ilk etapta 20.12.2022 (Bugün) saat 24.00 itibariyla 24 saatliğine "CMK Otomatik Atama Sistemleri" kapatılacaktır. Avukat görevlendirmeleri 24 saat boyunca sadece şiddet ve istismar mağduru çocuk ve kadınlar için, ilgili birimlerin Baro Başkanlıkları’na taleplerini (yazılı veya telefonla) ulaştırılması halinde yapılacaktır. Bu süreçte CMK ücretleri ile ilgili devam eden görüşmelerin neticesi de takip edilecek, gelişmeler ışığında kararımızın değiştirilebileceği ve görevlendirmelerin süresiz durdurulabileceğini de (şiddet ve istismar mağduru çocuk ve kadınlar için gelen talepler hariç) kamuoyunun bilgisine sunarız.”
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'dan tepki
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, söz konusu kararın ardından CMK Ücret Tarifesi'nin her yıl Aralık ayında hazırlandığını ve 1 Ocak tarihinden geçerli olmak üzere düzenlendiğini belirterek, yeni ücret tarifesinin 1 Ocak 2023’te yürürlüğe gireceğini hatırlattı.
“Her yıl mevzuat gereği tekrarlanan bu usul, baroların da malumudur. Bu gerçeği bilmelerine rağmen, 65 baronun olağan dışı bir durum varmış ya da tarife değiştirilmeyecekmiş gibi bildiri yayınlamaları kabul edilemez” diyen Bozdağ, “21/12/2022 tarihinde CMK otomatik atama sistemlerinin kapatılması bir hakkın suistimali olduğu gibi, adli destekten yararlanacak vatandaşlarımızın da mağdur edilmesi anlamına gelir. Kimsenin hukuki yardımdan mahrum bırakılmasına izin vermeyeceğiz” dedi.
Bozdağ açıklamasında, “Vatandaşlarımızın soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde hak mahrumiyetlerine uğramaması, hakkını daha iyi arayabilmesi ve kendini daha iyi savunabilmesi için yeni bir adli yardım sistemi kuracağız. Bu konudaki hazırlıklarımız devam etmektedir” ifadesine de yer verdi.
“En çok mesleğe yeni başlayan avukatlar etkilenir”
Grev kararını VOA Türkçe’ye değerlendiren Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren, önerilen artışın komik olduğunu söyledi.
Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik koşulların göz önüne alınmasını isteyen Eren, avukatların bakanlığın önerdiği rakamlarla hizmet vermesinin angarya olduğunu söyledi.
Ücretlerde iyileştirme yapılmamasının en çok mesleğe yeni başlayan avukatları etkileyeceğine dikkat çeken Eren, “Şu anda Türkiye'de mesleğe yeni başlayan avukatların neredeyse tamamı zorunlu müdafilik ücretiyle geçiniyor.Düşünsenize; bir ağır cezayı asgari ücretin bile altında tutuyorsunuz. Bir avukata en fazla iki ayda bir tane dosya gidiyor. Bu şartlarda hayatını nasıl idame ettirsin?Mesleğe yeni başlayan avukatlara kimse gidip yeni dosya vermiyor. Biraz daha tecrübe arıyor. Mesleğe yeni başlandığında zorunlu müdafilikten kazandığınparayla 2- 3 yıl hayatını idame ettiriyorsun. Bu durumda hayatını nasıl idame ettirecek?” dedi.
‘Dosya 10 yıl sürse bile ücret değişmiyor’
Batman Barosu Başkanı Erkan Şenses de, artışın yeterli olmadığını savunanlardan. VOA Türkçe’ye konuşan Şenses, müdafilik ücretlerinin avukatların emeğini karşılamadığını savunarak, vergiler ödendikten sonra avukata dosya başına 3 bin 200 TL kalacağını söyledi.
Davaların uzun sürmesi halinde bile ücretlerde iyileştirme yapılmadığını ifade eden Şenses, “Biz davanın ilk duruşmasına girdiğimiz andaki ücreti hak kazanıyoruz. 5 yıl da 10 yıl da sürse, başsavcılıklardan iyileştirme alamıyoruz.Burada yıllarca süren bir dava için aldığınız ücret oldukça düşük hale gelmektedir.Bu da aslında emek sömürüsü ve angarya yasağı kapsamına girmektedir. Özel baktığımız bir davada 17 bin 400 TL’nin altında bakmamamız gerekirken, başsavcılık müdafilik ücreti olarak 4 bin 200 ödeyecek. Bunun, avukatın dosyaya verdiği emeğin karşılığı olmadığını düşünüyoruz” dedi.
Zorunlu müdafilik ya da CMK avukatlığı
Herhangi bir nedenle gözaltına alınan ve avukat talebi olan kişilere barolar tarafından avukat görevlendirmesi uygulaması 2005 yılında tarihinde yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun (CMK) 150’nci maddesi ile hayata geçirildi. Hukukta “CMK avukatlığı” olarak adlandırılan uygulamada, avukat baro tarafında görevlendirilirken, ücreti Adalet Bakanlığı’nca ödeniyor. CMK ücret tarifesi Ocak 2023’ten itibaren geçerli olmak üzere bu ay açıklanacak.
CMK Ücret Tarifesi, ilgili yönetmeliğin 9. maddesine göre; “Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince baro tarafından görevlendirilen müdafi veya vekile ödenecek meblâğ,..her yıl Aralık ayında hazırlanan ve 1 Ocak tarihinden geçerli olmak üzere düzenlenen Tarifede gösterilir…”
21/12/2022 tarihinde CMK otomatik atama sistemlerinin kapatılması bir hakkın süistimali olduğu gibi adli destekten yararlanacak vatandaşlarımızın da mağdur edilmesi anlamına gelir. Kimsenin hukûkî yardımdan mahrum bırakılmasına izin vermeyeceğiz.
Vatandaşlarımızın soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde hak mahrumiyetlerine uğramaması, hakkını daha iyi arayabilmesi ve kendini daha iyi savunabilmesi için yeni bir adli yardım sistemi kuracağız. Bu konudaki hazırlıklarımız devam etmektedir.
